Մխիթար սեբաստացի կրթահամալիր, 6.5 դասարան

Անհատական նախագիծ

Նախագծային շաբաթ, սեպտեմբերի 2-8-ը
Երեխաների հետաքրքրությունները վաղեմի ժամանակաշծրջանից մինչև մեր օրերը և ապագայում

Առաջադրանք, 6-րդ դասարան, սեպտեմբերի 9-15-ը,
Ինչ է պատմական ժամանակագրական սանդղակը

Առաջադրանք, 6-րդ դաս., սեպտեմբերի 15-20-ը
Հայկական լեռնաշխարհ

Առաջադրանք, 6-րդ դասարան, սեպտեմբերի 20-25-ը

Ամփոփում

Մի քանի նախադասությամբ ընդհանուր ամփոփել այն, ինչ ուսումնասիրել ենք:
Մենք ուսումնասիրել ենք, թե ինչ է պատմական ժամանակագրական սանդղակը, հայկական լեռնաշխարհը։ Դրանից հետո քննարկեցինք հայկական հիմնադիր հաղթանակը, և վերջում անդրադարձանք Արտատտային:

Գնահատիր քո սեպտեմբեր ամսվա աշխատանքը 10 բալանոց սանդղակով:
8-9

Առաջադրանք 1

Սովորել պատմել

Պատմական բառարանում դուրս գրել անծանոթ բառերը, հասկացությունները
Վաղնջական-հին
Սեպագիր-հին գիր
Մի քանի նախադասությամբ ներկայացնել.

• ինչի մասին էր նյութը
  Նյութը Հայոց պատմության կարևոր հաղթանակներից մեկի՝ Հայկական հիմնադիր հաղթանակի մասին էր։
• ինչ նոր բան սովորեցիր
  Ես սովորեցի, որ այս հաղթանակը մեծ նշանակություն ուներ հայկական մշակույթի պահպանման համար։
• որ հատվածն էր առավել տպավորիչ, հիմնավորիր
  Առավել տպավորիչ էր այն հատվածը, երբ Հայկը ռազմավարական խորամանկությամբ հաղթում է Բելին: Հայկը չի հարձակվում անմիջապես, այլ սպասում է ճիշտ պահին՝ օգտագործելով իր նետը ճշգրիտ և վճռական հարվածի համար: Սա տպավորիչ է, քանի որ ցույց է տալիս ոչ միայն նրա ֆիզիկական ուժը, այլ նաև ռազմավարական մտածողությունը և խիզախությունը՝ դուրս գալու թվով ավելի մեծ թշնամու դեմ և հաղթելու նրան:

ՀԱՅԿՅԱՆ ՀԻՄՆԱԴԻՐ ՀԱՂԹԱ ԱՆԱԿԸ

IMG_20240916_0003 (3)Download

Առաջադրանք 2

1.Սովորել պատմել:

2.Պատմական բառարանում դուրս գրել նոր բառեր, հասկացություններ:

 Ռազմաճակատ — ռազմական գործողությունների անցկացման վայր։

Ազատագրում — մեկ բանից ազատելը, սովորաբար՝ գաղութային կամ ճնշող վիճակից։

Վերափոխում — հիմնարար փոփոխություն, համակարգի կամ իրավիճակի էական փոփոխություն։

3.Հինգից տաս նախադասությամբ պատմելով գրել յուրաքանչյուր հատվածը:

Առաջին հատված
Հայաստանն իր ուրույն տեղն է զբաղեցնում Մերձավոր Արևելքի հին քաղաքակրթությունների մեջ։ Գիտնականների պնդմամբ, առաջին գրավոր հիշատակումները Հայաստանի մասին պատկանում են Արգիշտի Ա-ի ժամանակաշրջանին։ Սեպագիր արձանագրությունները, որոնք հայտնաբերվել են, վկայում են հայոց հնագույն մշակութային ժառանգության մասին։ Մ.թ.ա. XXVIII–XXVII դարերում Արամտա (Արատտա) քաղաքակրթությունն ու մշակույթը ձևավորվել են հայկական լեռնաշխարհում։ Բազմաթիվ հնագիտական նյութեր վկայում են այդ դարաշրջանի զարգացումների և Հայաստանի ունեցած դերի մասին։

Երկրորդ հատված
Մ.թ.ա. 240 թվականին Ալեքսանդր Մակեդոնացու բանակները հասել են Հայաստան։ Նրա արշավանքների հետևանքով Հայաստանի հին թագավորություններն ու հնագույն քաղաքները ենթարկվել են հարձակումների։ Ալեքսանդրի մահից հետո նրա կայսրությունը բաժանվեց, իսկ Հայաստանն անկախացավ։ Այդ շրջանում հայկական թագավորությունները մշակութային նոր վերելքներ ապրեցին։ Հնագիտական հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ այդ շրջանում Հայաստանում կատարվել են կառուցապատումներ և քաղաքակրթական առաջընթացներ։

Երրորդ հատված
Շենգավիթի հնավայրի պեղումները ցույց են տալիս, որ այստեղ զարգացած քաղաքակրթություն է եղել մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակում։ Այդ տարածքում հայտնաբերված նյութերը ցույց են տալիս շենքերի ու բնակարանների հստակ կառուցվածք։ Բնակավայրերը հիմնականում կառուցվել են քարից ու տաշված քարերից։ Հնագիտական գտածոները վկայում են, որ այստեղ բնակված ժողովուրդները հիանալի տիրապետել են կավի ու բրոնզի մշակման տեխնիկային, ինչը նրանց տալիս էր տեխնոլոգիական առավելություններ։

IMG_20240916_0004Download

Առաջադրանք 1

Հայկական բարձրավանդակը նկատելիորեն տարբերվում է շրջակա տարածքներից. այն ունի 1500-1800 մետր միջին բարձրություն, իսկ առանձին գագաթներ ունեն ավելի քան 3 000 — 4 000 մետր բացարձակ բարձրություն։ Գերմանացի աշխարհագետ Կարլ Ռիտտերը Հայկական լեռնաշխարհն անվանել է օդով և ջրով հարուստ «լեռնային կղզի»: Հայկական լեռնաշխարհի ամենաբարձր կետը Մեծ Մասիսն է (Արարատ, 5 165 մ)։ Բարձրությամբ լեռնաշխարհում երկրորդն է Սաբալանը (Ղարադաղի լեռներում, Իրան, բարձրությունը՝ 4 811 մետր), երրորդը՝ Ջիլոն (Կորդվաց լեռներում, 4 168 մ), չորրորդը՝ Արագածը (Հայաստան, 4 090 մ), հինգերորդը՝ Սիփանը (Վանա լճի արևմտյան ափի մոտ, բարձրությունը՝ 4 058 մ)։

Հայկական լեռնաշխարհը և նրա սահմանները

Հայկական լեռնաշխարհում ապրել ու իր բազմադարյան պատմությունն է կերտել հայ ժողովուրդը:

Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիսային սահմանը

Լեռնաշխարհի հյուսիսային սահմանը Փոքր Կովկասի և Արևելապոնտական լեռնային համակարգերն են։ Արևելքում սահմանը Փոքր Կովկասով հասնում է մինչև Ղարադաղի լեռներ ու Սոհունդ լեռ։ Թեքվելով դեպի Ուրմիո լճի կողմը՝ ներառում է լճի ափամերձ գավառները և հասնում Հայկական Տավրոսի շարունակությունը համարվող Կորդվաց լեռնաշղթային: Լեռնաշխարհի հարավային սահմանը հասնում է Մարդինի կամ Մասիուս լեռներ և Հայկական (Արևելյան) Տավրոս: Հասնելով Եփրատ գետին՝ արևմտյան սահմանը Անտիտավրոս լեռներով հասնում է Սև ծովին ու Արևելապոնտական լեռներին։ Հարևան երկրներից՝ Փոքրասիական բարձրավանդակից ու Իրանական լեռնաշխարհից բարձրադիր լինելու պատճառով գերմանացի արևելագետներն այն անվանել են «լեռնային կղզի»: Լեռնաշխարհն ունի ծովի մակերևույթից 1500-1800 մետր միջին բարձրություն։ Ընդհանուր տարածքը մոտ 400 000 քառ. կմ է։

«Հայկական լեռնաշխարհ» տեղանունը առաջին անգամ օգտագործել և գործածության մեջ է դրել գերմանացի երկրաբան Հերման Աբիխը: Նա հրատարակել է «Երկրաբանական հետազոտություններ Կովկասյան երկրներում» (1878–1887) եռահատոր աշխատությունը, որի 2-րդ և 3-րդ հատորները նվիրված են Հայկական լեռնաշխարհին, որով և շրջանառության մեջ է դրել «Հայկական լեռնաշխարհ» (Armenian Highland) ֆիզիկաաշխարհագրական անվանումը։

Գերմանացի աշխարհագետ Կառլ Ռիտտերը Հայկական լեռնաշխարհն անվանել է օդով և ջրով հարուստ «լեռնային կղզի», ինչը պատահական չէ, եթե հաշվի առնենք, որ Հայկական լեռնաշխարհը միջին բարձրությամբ (մոտ 1800մ) զգալիորեն գերազանցում է հարակից Իրանական և Փոքրասիական բարձրավանդակները: 

Իռլանդացի ճանապարհորդ-աշխարհագրագետ Լինչը կատարել է 2 ճանապարհորդություն դեպի Հայաստան և ուսումնասիրությունների արդյունքներն ամփոփել է «Հայաստան» աշխատության մեջ, որը հրատարակել է Լոնդոնում 1901 թվականին: Նա իր աշխատությունում տալիս է տեղեկություններ հայերի կենցաղի, սովորույթների, ճարտարապետական կառույցների մասին:

• Ինչ է քեզ համար  «Հայրենիք»-ը; Ընտրիր հետևյալ աֆորիզմներից երեքը, հիմնավորիր ընտրությունդ: 
  1. Կարելի է և չսիրել հարազատ եղբորը, եթե նա վատ մարդ է, անկարելի է չսիրել հայրենիքը, ինչ էլ որ նա լինի:
  2. Չկա ոչինչ հայրենիքից առավել սիրելի:
  3. Սերը դեպի հայրենիք քաղաքակիրթ մարդու առաջին արժանիքն է:
  Ես ընտրել եմ այս երեքը, քանի որ նրանք ամենաշատը ինձ դուր եկան։

1. Նկարագրիր Հայկական լեռնաշխարհը, թվարկիր կարևորագույն լեռնաշղթաները , գետերը լճերը:
   
   Լեռնաշխթաներ-Արագածի լեռնաշղթա, Գեղամա լեռներ, Սևանի լեռնաշղթա, Զանգեզուրի լեռնաշղթա, Վարդենիսի լեռնաշղթա, Փամբակի լեռնաշղթա։
   
   Կարևորագույն գետեր- Եփրատ, Արաքս, Հրազդան, Որոտան, Ախուրյան։
   
   Կարևորագույն լճեր–Կարևորագույն լճեր- Սևանա լիճ, Վանա լիճ, Ուրմիա լիճ, Ակնա լիճ։

/Հայ հին վիպաշխարհգրքից պատմելով գրիր որևէ ավանդապատում լեռների, գետերի մասին/
Հայոց լեռները հաղթանդամ ու հսկա եղբայրներ են եղել։ Ամեն առավոտ վաղ արթնանալիս՝ նրանք սովորություն են ունեցել նախ կապել իրենց գոտիները, հետո միայն բարևել իրար։ Բայց երբ եղբայրները ծերանում են, էլ չեն կարողանում վաղ վեր կենալ։ Մի օր էլ, ուշ արթնանալով, նրանք մոռանում են կապել գոտիները և, հակառակ սովորության, իրար բարևում են առանց գոտիները կապելու։
Աստված տեսնելով այդ, պատժում է եղբայրներին, նրանք քարանում են, դառնում են լեռներ, գոտիները՝ կանաչ դաշտեր, իսկ արցունքները՝ անմահական աղբյուրներ։

Մասիսն ու Արագածը շատ սիրով քույրեր են լինում։ Այնպես է պատահում, որ մի օր նրանք կռվում են, սոսկալի վիճում, մեկն ասում է.

— Ես եմ լավը, քեզանից էլ բարձր։

Մյուսն ասում է.

— Ես քեզանից էլ լավն եմ, քեզանից էլ մեծ ու բարձր։

Վեճի ժամանակ վրա է հասնում Մարութա սարը¹, փորձում է քույրերին հաշտեցնել, բայց չի կարողանում։ Նա վրդովված հեռանալով, անիծում է քույրերին, որ նրանք իրարից բաժանվեն և երբեք իրար չհանդիպեն։ Մասիսը դառնում, անիծում է Արագածին, որ ամբողջ տարին վիշտը նրա սրտից դուրս չգա, արցունքներն էլ աչքերից չպակասեն։ Արագածն էլ հետ չի մնում, իր հերթին անիծում է Մասիսին, որ աշխարհի երեսին մարդ չբարձրանա նրա գագաթը, վրան էլ մատաղ չմորթվի։
Այդպես էլ լինում է. Արագածի կատարին արտասուքից լիճ է գոյանում, իսկ Մասիսի վրա մինչև օրս մարդ չի բարձրացել և մատաղ չի մորթվել։

• Ինչ գիտես որդան կարմիրի մասին:
  Որդան կարմիրից պատրաստում են կարմիր ներկը։
  Հայկական ավանդույթներում և պատմական գրառումներում, “որդան կարմիր” հիմնականում կարմիր ներկի կամ ներկանյութի վերնագիրն է։

Առաջին, երկրորդ քարտեզներից օգտվելով երրորդորդ քարտեզում փորձիր նշել.

Ա.Արևելա-Պոնտական լեռներ, Հայկական Տավրոս, Հայկական Պար

Բ.Սևանա լիճ, Վանա լիճ, Ուրմիո լիճ

Գ.Ճորոխ գետը, Արաքս գետը,Եփրատ գետը, Տիգրիս գետը

Դ.Նշիր նաև լեռան բարձրությունը

Մասիս լեռը, Սիս լեռը, Արագած լեռը, Թոնդրակ լեռը, Սիփան լեռը, Մարութա լեռը, Ջիլո լեռը

Ուսումնասիրելով տեղեկությունները Վանա, Սևանա լճի, Ուրմիո լճերի մասին փորձիր գտնել տարբերություններ և նմանություններ:

Ով է այս նկարի հեղինակը, որ լեռն է ուրվագծվում հեռվում:
Այս նկարը նկարել է Մարտիրոս Սարյանը, նկարի վրա պատկերված է Արարատ լեռը։

Առաջադրանք 2

Հայկական լեռնաշխարհի բուսական և կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչների նկարներով, փոքրիկ խաղ ստեղծիր:Հայկական լեռնաշխարհում բնակվող, որ կենդանիներն են գրանցված Կարմիր գրքում, պատմիր նրանց մասին:

Հայկական լեռնաշխարհի տարածքը մոտ 400 000 քառակուսի կիլոմետր է: Այժմ որ պետություններն են այդ տարածքը զբաղեցնում:

Օժանդակ գրականություն

Հայոց պատմություն/էջ6-13/

Դանիել Պենակ․ Կարդալ բայը չի սիրում հրամանական
Գործնական քերականություն
Ճերմակ օձը․ վերլուծություն
Չալանկը։ Ստեփան Զորյան
Գործնական քերականություն
Կրակի առասպելը․ վերլուծություն
Два волка. Երկու գայլ

Когда-то давно старик открыл своему внуку одну жизненную истину:

— В каждом человеке идёт борьба, очень похожая на борьбу двух волков. Один волк представляет зло: зависть, ревность, сожаление, эгоизм, амбиции, ложь. Другой волк представляет добро: мир, любовь, надежду, истину, доброту и верность.

Внук, тронутый до глубины души словами деда, задумался, а потом спросил:

— А какой волк в конце побеждает?

Старик улыбнулся и ответил:

— Всегда побеждает тот волк, которого ты кормишь.

Առաջադրանքներ

1․ Առակը հայերեն թարգմանի՛ր։
Մի ժամանակ, վաղուց, մի ծերունի իր թոռնիկին բացեց մի կյանքի ճշմարտություն.

— Յուրաքանչյուր մարդու մեջ պայքար է ընթանում, շատ նման երկու գայլերի պայքարին: Մի գայլը ներկայացնում է չարը՝ ատելություն, նախանձ, ափսոսանք, էգոիզմ, ամբիցիաներ, սուտ: Մյուս գայլը ներկայացնում է բարին՝ խաղաղություն, սեր, հույս, ճշմարտություն, բարություն և հավատարմություն:

Թոռնիկը, շատ տպավորված ծերունու խոսքերով, մտածեց, ապա հարցրեց.

— Իսկ ո՞ր գայլը վերջում կհաղթի:

Ծերունին ժպտաց և պատասխանեց.

— Ամեն անգամ հաղթում է այն գայլը, որին դու կերակրում ես։

2․ Բնութագրի՛ր առակի կերպարներին։

Ծերունի: Խորիմաց և փորձառու, փոխանցում է կյանքի ուսմունքները:
Թոռնիկ: Երիտասարդ և մտահոգված, փորձում է հասկանալ կյանքի ընտրությունները:
Երկու գայլեր: Չարն ու բարին մարմնավորում են մարդու ներսի հակադրությունները:

3․ Ո՞րն է առակի ասելիքը։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր։
Առակի ասելիքը, որ մարդը պայքարում է իր ներսում բարու և չարի միջև, և այն, ինչին մենք ուշադրություն ենք դարձնում, ազդում է մեր ապագայի վրա: Եթե սնուցենք բարությունը, ապա այն կհաղթի, իսկ բացասական զգացմունքները միայն կխորացնեն մեր խնդիրները:

1. Թզենու խորհրդանիշը: Թզենին մարմնավորում է դիմադրողականությունը, հաստատակամությունը և կյանքով լի լինելը: Պատմության մեջ, երբ բոլորը ճնշված էին ձմեռային ցրտից և փոթորկից, նա երգում էր գարնան երգը, ցուցադրելով իր ուժն ու քաջությունը: Նրա նկատմամբ անտարբերությունը կամ չհասկանալը մնում է թե՛ բնական, թե՛ սոցիալական իրականություն:
2. Կրակի խորհրդանիշը: Կրակը խորհրդանշում է էներգիան, կյանքը և փոփոխությունը: Սկզբում կենդանիները ցանկանում էին կրակը, քանի որ այն կարող էր ջերմություն և պաշտպանություն տալ: Սակայն երբ փորձում էին այն ձեռք բերել, նրանք հասկանում են, որ կրակը վտանգավոր է և կարող է վնասել:
3. Համատեղ աշխատանքի կարևորությունը: Կենդանիները փորձում են միասին պայքարել կրակի համար, բայց միայն սարդի քաջությունն ու գիտելիքները թույլ են տալիս նրան հաջողությամբ բերել կրակը: Սա ընդգծում է միասնականության և փոխօգնության ուժը:
4. Ազնիվությունը և հավատարմությունը: Թզենու և կրակի միջև ձևավորված կապը նշանակում է, որ իրական բարեկամությունն ու հավատարմությունը կարող են հաղթահարել անգամ ամենադժվար իրավիճակները: Թզենու երգը կրակի միջոցով տարածվում է, իսկ կրակը կենդանիներին համախմբում է:
5. Բնության ուժերը: Պատմության մեջ առկա են նաև բնության ուժերի, ինչպես փոթորկի և ձմեռվա, խորհրդանիշներ, որոնք դեմ են մարդկային կամքին, սակայն ի վերջո, լավը (կրակը) հաղթում է:

Այս առասպելն ընդգծում է համերաշխության, տոկունության և բնության նկատմամբ հարգանքի կարևորությունը, ուստի այն ունի կրթական արժեք:

1. Այբբենական կարգով դասավորի՛ր.

ա) ուսուցիչներիդ անունները
Անի, Աչեր, Արևիկ, Լիանա, Լուիզա, Լուսինե, Հասմիկ, Մարիամ, Մերի, Միքայել։ Շուշան, Սարգիս, Ստելլա, Վերա, Օլյա։

բ) դպրոցում գործածվող առարկաների անունները
Անգլերեն, Բնագիտություն, Երաժշտություն, Ընտրությամբ գործունեություն, Մայրենի, Մաթեմատիկա, Մաթեմատիկա ա․բ․, Պար, Պատմություն, Ռուսերեն, Տեխնոլոգիա, Մարմնամարզություն։

գ) անուններն այն առարկաների, որոնք կուզենայիր ունենալ

2․ Բառերն այբբենական կարգով դասավորի´ր:

Դափնեվարդ, դժոխք, դաշույն, դողդոջուն, դադար, դարձյալ, դաղձ, դաշունահար, դողէրոցք, դդում, դյութել, դժվարըմբռնելի, դարպասապահ, դղրդյուն:

Դադար, դափնեվարդ, դաշույն, դաշունահար, դաղձ, դղրդյուն, դողդոջուն, դողէրոցք, դժոխք, դժվարըմբռնելի, դդում, դարձյալ, դարպասապահ, դյութել։

3․ Տրված բառերի մեջ մտնող հնչյունները գրի՛ր (փակագծում տրված է, թե քանի հնչյուն կա):

Օրինակ՝

եղևնի (7) — յ, ե, ղ, ե, վ, ն, ի:

Տաթև (5) — տ, ա, թ, ե, վ։
ամենաերկար (11) — ա, մ, ե, ն, ա, յ, ե, ր, կ, ա, ր
երերալ(7) — յ, ե, ր, ե, ր, ա, լ։
որևէ (6) — վ, ո, ր, ե, վ, է
երանգավորել (12) — յ, ե, ր, ա, ն, գ, ա, վ, ո, ր, ե, լ
ոսկոր (6) — վ, ո, ս, կ, ո, ր
անողնաշար (9) — ա, ն, ո, ղ, ն, ա, շ, ա, ր
ամենաողորմելի (14) — ա, մ, ե, ն, ա, վ, ո, ղ, ո, ր, մ, ե, լ, ի

4․Հաշվի՛ր, թե տրված բառերի մեջ քանի տառ, քանի հնչյուն կա:

Օրինակ՝

երկրպագու — 8 տառ, 9 հնչյուն:

Չնաշխարհիկ — 10 տառ, 10 հնչյուն
սերկևիլ — 7 տառ, 8 հնչյուն
շնորհակալ — 9 տառ, 8 հնչյուն
եռատերև — 7 տառ, 9 հնչյուն
քարայր — 6 տառ, 6 հնչյուն
Եվրոպա — 6 տառ, 7 հնչյուն

5․Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված բառերից մեկը:

Քո չքնաղ ծաղկի բույրն է ինձ այստեղ բերել: (բույր, բյուր)

Անթիվ ու բյուր են աստղերը: (բույր, բյուր)

Ասիան երբևէ կհանգստանա՞ պատերազմներից: (Ասիա, Ասյա)

Ասյան երբևէ կհանգստանա՞ իրեն այդքա՜ն հուզող մտքից: (Ասիա, Ասյա)

Սոֆիան գեղեցիկ ու հյուրընկալ քաղաք է: (Սոֆիա, Սոֆյա)

Սոֆյան գեղեցիկ ու նրբանկատ աղջիկ է: (Սոֆիա, Սոֆյա)

6․ Մի բառով գրի՛ր:

ա) Ո՞վ է, որ սովորում է դպրոցում: Այդպես կոչում են նաև նրան, ով որևէ արհեստ է սովորում:
աշակերտ

բ) Ո՞վ է, որ ղեկավարում ու ցուցմունքներ է տալիս, ով առաջին դիրքն է գրավում ու իշխում է: Այսպես են կոչում նաև նրան, ով ճանապարհ է ցույց տալիս, առաջնորդում է:
առաջնորդ

գ) Ինչպե՞ս է կոչվում շինության ուղղահայաց մասը, որ ծառայում է շենքը մասերի բաժանող միջնորմ: Դա նաև բարձր պատնեշ է, պարիսպ:
պատ

դ) Ինչպե՞ս է կոչվում այն հասկացությունը, որով արտահայտում ենք իրերի, երևույթների և իրադարձությունների տևողությունը: Դա չափվում է դարերով, տարիներով, ամիսներով, շաբաթներով, օրերով, ժամերով և այլն:
ժամանակ

ե) Ո՞վ է այն պաշտոնական անձը, որը վարում է դատավարությունը և գործի մասին դատավճիռ կամ որոշում է ընդունում:
դատավոր

զ) Ինչպե՞ս է կոչվում այն հասկացությունը, որով արտահայտվում է գիտակցության մեջ անցյալի տպավորությունները պահելու և վերականգնելու կարողությունը:
հիշողություն

7․ Նախադասության ընգծված բառը փոխարինի՛ր տրվածներից մեկով:

Միտք, դեպք, մրցում, պետություն, վիճակ:

Ձեր պետության մեջ այդպիսի բաներ չպիտի լինեին:

Վիճակի մասին շատ ուշ իմացավ:

Դեպքն այնքան լարված էր, որ վախենում էր ընկերներին կորցնելուց:

Այդպիսի միտք չեմ ունեցել:

Մրցում կազմակերպելիս ինձ էլ տեղյակ պահի՛ր:

8․ Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Խոշոր, երկերեսանի, առատ, մեծահռչակ, կեղծավոր, պտղաբեր, երեսպաշտ, վիթխարի, արգավանդ, նշանավոր, շողոքորթ, հանրածանոթ, ահռելի, մեծ, բեղուն, երևելի, խայտաբղետ, ականավոր, բերրի, աժդահա, չալպտուրիկ, բարեբեր, հանրաճանաչ, հսկա, անվանի:

խոշոր, վիթխարի, ահռելի, մեծ, հսկա, աժդահա, մեծահռչակ;
առատ, արգավանդ, պտղաբեր, բերրի, բեղուն;
երկերեսանի, կեղծավոր, երեսպաշտ, շողոքորթ, չալպտուրիկ;
նշանավոր, ականավոր, հանրաճանաչ, հանրածանոթ, երևելի;
խայտաբղետ

9․ Գրի՛ր տրված բառերի նույնարմատ հականիշները:

Օրինակ՝

կարևոր — անկարևոր

ընդմիջումներով — անընդմեջ:

Գեղեցիկ, հաճելի, մարդկային, գիտուն, դուրեկան, ուշադիր, արժանի, թևավոր, ախորժելի, գունեղ, բնական, խելոք, կարևոր, լուրջ, ամպոտ, տեղյակ, լուսավոր, գերակշռել, խոսուն։

գեղեցիկ — տգեղ
հաճելի — տհաճ
մարդկային — անմարդկային
գիտուն — անգիտակ
դուրեկան — անդուրեկան
ուշադիր — անուշադիր
արժանի — անարժան
թևավոր — թևազուրկ
ախորժելի — անախորժ
գունեղ — անգույն
բնական — անբնական
խելոք — անխելք
կարևոր — անկարևոր
լուրջ — անլուրջ
ամպոտ — անամպ
տեղյակ — անտեղյակ
լուսավոր — անլույս
գերակշռել — անգերակշրել
խոսուն — անխոս

10․ Առածները լրացրո՛ւ ընդգծված բառերի հականիշներով:

Չկա չարիք առանց բարության:

Ջրի բերածը ջուրը կտանի:

Տերովին տերն է պահել, անտերին գայլն է կերել:

Մտնելուց առաջ միտք արա, թե ոնց դուրս կգաս:

Ինչքան գետնի երեսն է, յոթ էնքան գետնի տակն է: